राज्यब्यूरो,देहरादून।UttarakhandElection2022प्रदेशकेचुनावीमहासमरमेंप्रदेशकेचारलाखकर्मचारीवपेंशनरकिसकरवटबैठेंगे,इसकीथाहलेनामुश्किलहै।यहऐसासमूहहै,जोएकबड़ेमतदातावर्गकोप्रभावितकरताहै।चुनावमेंमहत्वपूर्णभूमिकानिभानेवालेइसवर्गकोलुभानेकेलिएकोईभीराजनीतिकदलकोरकसरनहींछोड़नाचाहता।यहीकारणहैकिसरकारेंइनकीकईपेचीदामांगोंकोसुलझानेमेंभीकोरकसरनहींछोडऩाचाहती।वहीं,विपक्षभीकर्मचारियोंकोसाधनेकेलिएइनकीमांगोंपरसुरसेसुरमिलाएरहतेहैं।
उत्तराखंडमेंसबसेअधिककामगारसरकारीसेवाओंमेंहैं।प्रदेशकीसरकारीसेवाओंमेंतकरीबन2.50लाखसरकारीकर्मचारीहै।शिक्षकोंकीसंख्या60हजारकेआसपासहै।इतनीहीसंख्यामेंपेंशनरहैं।निकायकर्मियोंकीसंख्याभी50हजारसेअधिकहै,जबकिउपनल,पीआरडी,होमगार्डवसंविदाकर्मियोंकीसंख्या40हजारसेअधिकहै।यहकुलसंख्या4.50लाखसेअधिकहै।यदिएककर्मचारीकेपीछेउसकेपरिवारकेछहव्यक्तियोंकोभीजोड़दियाजाएतोयहआंकड़ा18लाखकेआसपासबैठताहै।यहसंख्याकुलमतदाताओंकातकरीबन22प्रतिशतहै।
कर्मचारियोंकेइससमूहकेप्रभावकोसभीराजनीतिकदलअच्छीतरहसमझतेहैं।इसेदेखतेहुएकोईभीराजनीतिकदलकर्मचारीवर्गकोनाराजकरनेकीस्थितिमेंनहींरहताहै।यहीकारणभीहैकिजबभीकर्मचारीसंगठनअपनीआवाजबुलंदकरतेहैंतोसरकारोंकोउनकेसामनेझुकनाहीपड़ताहै।आंदोलनमेंसख्तीदिखानेऔरवेतनकाटनेतककेआदेशदेनेकेबावजूदबादमेंसरकारकोइनसेकदमपीछेहीखींचनेपड़तेहैं।परिणामस्वरूपकर्मचारीसंगठनोंकेअधिकांशआंदोलनसफलहोतेहैं।
यूंतोसरकारीकर्मचारीआचरणनियमावलीमेंबंधेहोनेकेकारणकिसीराजनीतिकदलकीसदस्यतानहींलेसकते,लेकिनयहबातभीसहीहैकिकईसंगठनऐसेहैंजोविभिन्नदलोंकीविचारधारासेजुड़ेहैं।सेवानिवृत्तिकेबादइन्हेंइनराजनीतिकदलोंमेंसक्रियकार्यकर्त्ताकीभूमिकामेंदेखाजासकताहै।
हरविभागमेंकर्मचारीसंगठन
प्रदेशमेंशायदहीकोईविभागयानिकायऐसाहोगा,जहांकर्मचारीसंगठनअस्तित्वमेंहैं।हरविभागमेंकमसेकमदोसेतीनकर्मचारीसंगठनहैं।हालांकि,कुछविभागोंमेंइनकीसंख्याइससेअधिकहै।यहांतककिप्रदेशमेंआउटसोर्सकर्मचारीजैसेआशाकार्यकर्त्ता,भोजनमाता,पीआरडीकर्मचारीवउपनलकर्मियोंकेभीअपनेअलगसंगठनहैं।
राजनीतिमेंभीबनाईपहचान
प्रदेशकीराजनीतिमेंकर्मचारी-शिक्षकनेताओंनेभीअपनीपहचानबनाईहैं।इनमेंकांग्रेसनेतावपूर्ववित्तमंत्रीस्वर्गीयइंदिराहृदयेशकानामप्रमुखहै।एकशिक्षिकाकेरूपमेंसफरशुरूकरनेकेबादउन्होंनेउत्तराखंडमेंवित्तमंत्रीवनेताप्रतिपक्षजैसाअहमपदसंभालाहै।उनकेअलावाडाहरकसिंहरावतवप्रोजीतरामभीशिक्षकनेतारहेहैं।वरिष्ठभाजपानेतामुन्नासिंहचौहाननेभीसरकारीसेवाकेबादसफलराजनीतिकसफरतयकियाहै।
कर्मचारियोंकीप्रमुखसमस्याएं
-पुरानीपेंशनबहालीएकऐसामुद्दाहै,जिसेतकरीबनहरप्रदेशमेंकर्मचारियोंद्वाराउठायाजारहाहै।यहांभीकर्मचारीइसमुद्देपरमुखरहैं।
-प्रदेशमेंस्थानांतरणनीतिकेसख्तीसेलागूनहोपानेकेकारणकईकर्मचारीसालोंसेपर्वतीयजिलोंमेंहीअपनीसेवाएंदेरहेहैं।
-स्वास्थ्ययोजनाकोलेकरभीकर्मचारीसंगठनमुखरहै।सरकारद्वाराभलेहीइसमेंबदलावकियागयाहै,लेकिनयहपूरीतरहधरातलपरनहींउतरपाईहै।
-उपकरणवकार्यालयोंकीकमीभीकर्मचारियोंकीएकबड़ीसमस्याएंहैं।कईविभागोंकोडिजिटलकिएजानेकेबावजूदपर्याप्तसंख्यामेंकंप्यूटरनहींहै।वहीं,कईसरकारीकार्यालयअभीकिराएकेभवनोंमेंहीचलरहेहैं।
प्रमुखकर्मचारीसंगठन
-राज्यकर्मचारीसंयुक्तपरिषद
-उत्तराखंडअधिकारी-कर्मचारीशिक्षकमहासंघ
-राज्यनिगमअधिकारी-कर्मचारीमहासंघ
-उत्तराखंडकार्मिकएकतामंच
-राजकीयशिक्षकसंघ
-उत्तराखंडफेडरेशनआफमिनिस्टीरियलफेडरेशनएसोसिएशन
-उत्तराखंडविद्युतअधिकारी-कर्मचारीसंघर्षमोर्चा
-राष्ट्रीयपुरानीपेंशनबहालीसंघर्षमोर्चा
-पेयजलनिगमअधिकारी-कर्मचारीसमन्वयसमिति
-उत्तराखंडजलसंस्थानकर्मचारीसंगठनसंयुक्तमोर्चा
-उपनलकर्मचारीमहासंघ
सरकारीकर्मचारी-तकरीबन2.5लाख
-शिक्षक-तकरीबन60हजार
-निगमवनिकायकर्मी-55हजार
-उपनलकर्मी-22हजार
-होमगार्ड-छहहजार
-पीआरडीकर्मी-छहहजार
-संविदाकर्मी-पांचहजार
राज्यकर्मचारीसंयुक्तपरिषदकेअध्यक्षअरुणपांडेयनेकहा,कर्मचारीसंगठनसरकारकेसामनेहमेशातथ्यपूर्णमांगोंकोलेकरअपनीबातरखतेहैं।जबउनकीबातनहींसुनीजाती,तबआंदोलनकारास्ताअपनानापड़ताहै।इसमेंकोईराजनीतिनहींहै।
अधिकारी-कर्मचारी-शिक्षकमहासंघकेअध्यक्षदीपकजोशीनेबतायाकिकर्मचारीहमेशाज्वलंतविषयोंकोलेकरहीआंदोलनकारास्ताअपनातेहैं।यहकदमभीतबउठानापड़ताहै,जबसरकारेंकर्मचारियोंकीबातनहींसुनती।वोटकहांदेनाहै,यहहरकर्मचारीकाअपनाविवेकहै।
राजकीयशिक्षकसंघकेमहामंत्रीसोहनसिंहमाजिलानेकहा,शिक्षकसमाजकाअंगहैं।उनकीभीअपनीजरूरतेंहैं,अपनेअधिकारहैं।शिक्षकहमेशाजायजविषयोंपरहीपूरेतथ्योंकेसाथअपनीआवाजबुलंदकरतेहैं।उसीपरदबावभीबनायाजाताहै।
यहभीपढ़ें- UttarakhandElection2022:चुनावोंकेदौरानबड़ाफेरबदलकरसकतेहैंयुवा,जानिएक्याहैउनकीसबसेबड़ीसमस्या